Як цяпер?
Валанцёры робяць, што могуць:
- Адлоўліваюць бяздомных жывёл,
- Лечаць, прышчапляюць, стэрылізуюць,
- Альбо знаходзяць ім новую сям'ю, альбо вымушаныя адпускаць жывёл у звыклае ім вулічнае асяроддзе.
Многія адзічалыя кошкі і каты прызвычаіліся да вулічнага жыцця, сацыялізаваць іх вельмі цяжка, таму пасля стэрылізацыі іх прыходзіцца адпускаць зноў на вуліцу. Тым не менш, калі яны ўжо стэрылізаваныя, жыхары пасёлка з радасцю іх падкормяць, а зімой дазволяць пагрэцца ў падвале, не асцерагаючыся таго, што праз некалькі месяцаў там іх будзе значна больш.
Прынцып працы валанцёраў Радашковічаў - скараціць колькасць бяздомных катоў і сабак праз пошук для іх новых гаспадароў, а таксама праз стэрылізацыю: так беспрытульныя жывёлы не змогуць пладзіць такіх жа бяздомных жывёл, як самі.
Валанцёры працуюць з праблемай каля года, аднак праблема не становіцца менш вострай. Застаецца нямала пытанняў, на якіх яшчэ не знойдзена правільных адказаў.
Карміць ці не карміць?
Да падкормлівання бадзяжных жывёл ёсць два рацыянальных падыходы:
1. Свядомае пазбаўленне ежы.
Для гэтага агароджваюць платамі смеццевыя кантэйнеры і звалкі, а таксама ўсе жыхары свядома ідуць на тое, што карміць бадзяжак не будуць. Логіка ясная: бяздомныя жывёлы будуць жывыя і будуць размнажацца, пакуль змогуць знайсці ежу. Няма ежы - няма бяздомных жывёл.
2. Падрыхтоўка спецыяльных месцаў для кармлення.
Іншы прыклад - Турцыя. Там таксама на гарадскіх вуліцах усталяваны кармушкі, а гарадскія паркі часта аказваюцца кацінай тэрыторыяй з дамамі для жывёл і знакамі «Асцярожна, кошкі!" (спачатку праграма мела на ўвазе інфраструктуру і для сабак, але кошкі абышлі іх колькасцю). Уладкаваннем такіх лакацый займаюцца мясцовыя мэрыі.
Па словах Марыі, не ўсе жыхары пасёлка гатовыя падкормліваць бяздомных жывёл, ды і далёка не ўсе добразычліва ставяцца да таго, што валанцёры падкормліваюць іх у пластыкавых латках ля пад'ездаў.
- Не думаю, што ўладкаванне падобных кармушак будзе ўспрынята без негатыву, - падкрэслівае валанцёр. - Дарэчы, былі прапановы і па такім кармушках, але ўсё пытанне ў тым, што умельцаў няма, адны прапановы.
Выклікаць адлоў або звязацца з валанцёрамі?
Даступны і законны спосаб барацьбы з безгаспадарнымі жывёламі - выклік брыгады па адлове бадзяжных жывёл. Здавалася б, вось яно, рашэнне: з часам вылавяць ўсіх, і праблема знікне сама сабой. Але, па-першае, новыя чацвераногія бадзяжкі з'яўляюцца на вуліцах Радашковічаў зноў і зноў. А па-другое, дадаецца яшчэ шэраг праблем:
- Як этычна і граматна адлавіць вандроўнае жывёла, не траўміруючы псіхіку дзяцей, якія, напрыклад, сталі міжвольнымі назіральнікамі ў выпадку з нядаўнім адстрэлам сабакі каля школы.
- Згодна з заканадаўствам, пасля адлову ў жывёлы ёсць некалькі дзён перад забойствам, каб яго адшукаў гаспадар або забралі пад апеку валанцёры. Але ў Маладзечанскім раёне няма ніводнага прытулку, дзе б маглі ўтрымлівацца адлоўленыя на вуліцах жывёлы, таму іх забіваюць адразу.
- Работнікі адлову, якіх выклікаюць жыхары ў пэўны двор, не сартуюць жывёл на тых, каго прывялі ў парадак валанцёры, і тых, на якіх не хапіла сіл і сродкаў, – адлоўліваць і ўсыпляць у выпадку выкліку будуць усіх. У выніку губляецца ўсялякі сэнс валанцёрскай працы з бадзяжнымі катамі і сабакамі.
Змагацца з наяўнасцю бяздомных або паспрабаваць паўплываць на крыніцу гэтай праблемы?
Сінхранізаваць працу валанцёраў і работнікаў адлову цалкам рэальна:
- Калі б супрацоўнікі адлову пайшлі нам насустрач, папярэджвалі аб сваім прыездзе. Або адразу паведамлялі валанцёрам, што да іх трапіла тая ці іншая жывела, то мы паспявалі б выратаваць ад ўсыплення многіх, знайсці ім дом, - упэўнена Марыя.
Калі валанцёры і работнікі адлову змогуць працаваць сінхронна, хутчэй за ўсё, гэта таксама не да канца дазволіць пазбавіць вуліцы і двары Радашковічаў ад безгаспадарных жывёл. Прычына простая - жыхары навакольных дач або гаспадары, якія праязджаюць міма, папросту пакідаюць у пасёлку гадаванцаў, якія сталі ім непатрэбнымі. Можна меркаваць, што, ведаючы, што ў Радашковічах наладжана сістэмная праца з чацвераногімі бадзяжкамі, падкідваць жывёл будуць нашмат часцей.
- Не ўсе людзі ўсведамляюць ступень адказнасці за размнажэнне нават сваіх хатніх гадаванцаў, што ўжо казаць пра вулічных, - падкрэслівае наша суразмоўніца. -
Разводзяць, падкідваюць, выкідаюць, не ведаюць, што потым з мі рабіць. Людзі ў нас недасведчаныя. Думаюць, да прыкладу, што трэба адзін раз котцы або сабачцы нарадзіць - гэта добра для здароўя гадаванца. Міф, не пацверджаны ніводным ветэрынарам-прафесіяналам, - для многіх падстава дазволіць гадаванцу даць прыплод, які нікому не патрэбны. Людзей трэба адукоўваць, гэтым трэба займацца.
